Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile düzenlenen faaliyet türünde elektrik enerjisi üretebilecek, gerçek veya tüzel kişilerin lisans almadan ve şirket kurmadan elektrik üretim faaliyeti yapmaları sağlanmıştır.
Bu model ile:
- Elektrik piyasasında, tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarını tüketim noktasına en yakın kendi üretim tesisinden karşılaması (öz tüketim modeli)
- Arz güvenliğinin sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin de ülkemiz ekonomisine kazandırılması
- Dağıtık üretim yöntemi ile elektrik şebekesinde iletim/dağıtım maliyetleri ile kayıp miktarlarının düşürülmesi
amaçlanmıştır.
Lisanssız üretim faaliyetinin genel esasları;
- Lisanssız üretim tesisi kuracak gerçek veya tüzel kişilerin uhdesinde en az bir elektrik aboneliği (tüketim tesisi) olması gerekir. (Başvuru sırasında bir tüketim tesisi mevcut değilse, üretim tesisi ile ilişkilendirilmesi planlanan tüketim tesisinin, üretim tesisinin işletmeye alındığı tarihe kadar tamamlanması zorunludur.)
- Lisanssız üretim tesisleri, Yönetmelikte belirtilen istisnalar dışında dağıtım sistemine bağlanır.
- Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için EPDK tarafından taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı ayni hak edinimine ilişkin herhangi bir işlem yapılmaz.
- Aynı tarife grubunda yer alan ve aynı bağlantı noktasına bağlanan veya elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen bir veya birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişiye ait tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimler birleştirilerek üretim tesisi ya da tesisleri kurabilir.
- İlgili şebeke işletmecisi, üretim tesisinin teknik özelliklerine ve bağlantı noktası itibarıyla dağıtım sisteminin mevcut kapasitesine göre üretim tesisini OG veya AG seviyesinden dağıtım sistemine bağlayabilir. Bağlantı detayları ilgili şebeke işletmecisinin göndereceği çağrı mektubunda belirtilir.
- AG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin toplam kapasitesi, bu üretim tesislerinin bağlı olduğu dağıtım transformatörünün ilgili şebeke işletmecisine ait bir transformatör olması halinde transformatör gücünün %50’sini geçemez. Transformatörün başvuru sahibine ait olması durumunda, söz konusu kapasite azami transformatör gücü kadar olur.
- Konutların çatı ve/veya cephelerinde kurulan ve kurulu gücü azami 10 kW’a kadar (10 kW dâhil) olan (Kat maliklerince ana gayrimenkulün ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan dâhil) yalnızca bir üretim tesisinden üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar için ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin satışında Esnaf Muaflığı getirilmiştir.
(11/06/2018 tarih ve 30448 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 303 Seri Nolu “Gelir Vergisi Genel Tebliği”)
- Taşıyıcı sistemi etkilememek ve 634 sayılı Kanun uyarınca muvafakat alınmak kaydıyla; binalarda enerji kimlik belgesi sınıfı en az “C” olacak şekilde mesleki yeterlilik sertifikalı uygulayıcılar tarafından yapılacak ısı yalıtımı uygulamaları ile binanın kendi ihtiyacı için yapılacak güneş kaynaklı yenilenebilir enerji sistemleri ruhsata tabi değildir. Bunlara ait uygulama projelerinin hazırlanması ve fenni mesuliyetin üstlenildiğinedair taahhütname ile birlikte ilgili idareye sunulması, binanın projesindeki mimari görünüşlere bağlı kalınması ve idaresinden izin alınması zorunludur.
olarak sıralanmaktadır.
09/05/2019 TARİHLİ 1044 SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ
Üretim ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olmak üzere mesken, sanayi, ticarethane ve aydınlatma aboneleri tarafından bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü geçilmeyecek şekilde (mesken aboneleri için azami güç 10 kW) ve dağıtım tesisi niteliğinde tesis teçhiz edilmeden yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisleri kurulabilir. Kamu kurum ve kuruluşları hariç güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri ancak çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleştirilebilir.
Kamu kurum ve kuruluşları, atık su ve içme suyu arıtma tesisleri ile tarımsal sulama amaçlı tesislerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmemek kaydıyla, tüketim tesisleri ile aynı ölçüm noktasında olmak üzere çatı, cephe ve arazilerde 5 MW’a kadar yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız üretim tesisi kurabilir.
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından; tüketim tesislerinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme güçleri toplamını geçmemek kaydıyla üretim ve tüketimin aynı ölçüm noktasında olma şartı aranmaksızın çatı, cephe ve arazilerde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız üretim tesisi kurabilir.
Kararname ile GES, RES, HES, BES ve JES için ayrı olan ihtiyaç fazlası lisanssız üretim bedelleri (YEKDEM fiyatları) değiştirilmiştir.
Kaynak türü fark etmeksizin bütün yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak lisanssız üretim yapanlar tarafından aylık mahsuplaşma sonucunda her fatura döneminde şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi görevli tedarik şirketi tarafından tabi olunan abone grubuna ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedelleri üzerinden 10 yıl süreyle satın alınır. Bu süre ilgili üretim tesisinin şebekeye enerji vermeye başladığı tarihten itibaren hesaplanır.
1 Ekim 2020 itibariyle belirlenen tek terimli aktif enerji bedelleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
2020 yılının ilk 9 ayında toplam elektrik üretiminin %1,9’u lisanssız üretim tesislerinden karşılanmış olup Eylül 2020 sonu itibariyle toplam kurulu güç 6.548 MW olarak gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tabloda detaylı kurulu güç bilgileri yer almaktadır.
Kaynak Türü | Kurulu Güç (MW) | Oran (%) |
Güneş | 6.036,80 | 92,20 |
Doğal gaz | 354,31 | 5,41 |
Biyokütle | 77,23 | 1,18 |
Rüzgâr | 70,83 | 1,08 |
Hidrolik | 8,65 | 0,13 |
Toplam | 6.547,81 | 100,00 |
Kaynak:T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (https://enerji.gov.tr/)